Αυτές τις μέρες οι ευχές για καλή σχολική χρονιά επανήλθαν στα χείλια γονιών, μαθητών, δασκάλων, αρμοδίων, υπευθύνων, αγωνιούντων, αδιάφορων και γενικά καθενός που έχει μια οποιαδήποτε σχέση με την παιδεία και την εκπαίδευση. Οι ευχές για το καλό είναι ευπρόσδεκτες και δημιουργούν ένα κλίμα αισιόδοξης αντιμετώπισης της νέας κατάστασης σε κάθε τομέα. Από μόνες τους όμως οι ευχές δεν λύνουν τα προβλήματα ούτε αναδεικνύουν τη σοβαρότητά τους. Αντίθετα πολλές φορές, αν μείνουμε στα ευχολόγια, οδηγούμαστε στην απάθεια, τον εφησυχασμό, την αδιαφορία και τη διαιώνιση των προβλημάτων.
Στην εκπαίδευση υπάρχουν πολλά χρονίζοντα προβλήματα τα οποία οι ευχές δεκαετιών δεν κατάφεραν να επιλύσουν. Τις περισσότερες φορές παρασιωπείται η σοβαρότητά τους και αναδεικνύονται άλλα δευτερεύοντα θέματα. Τη φετινή σχολική χρονιά βρισκόμαστε στην έναρξη σταδιακής εφαρμογής των νέων αναλυτικών και ωρολογίων προγραμμάτων. Είναι μια φιλόδοξη προσπάθεια που, όπως έχουμε επισημάνει πολλές φορές, κινδυνεύει να μη φέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα ή και να αποτύχει γιατί δεν λαμβάνεται πρόνοια για σημαντικά προαπαιτούμενα.
Για ακόμα μια χρονιά τα περισσότερα σχολεία μοιάζουν με κέντρα διερχομένων δασκάλων. Φτάσαμε στις τελευταίες μέρες του Αυγούστου και τις πρώτες του Σεπτέμβρη για να μάθουν οι δάσκαλοι σε ποιο σχολείο θα εργαστούν. Οι διορισμοί και οι αλλαγές συνεχίστηκαν και μετά την έναρξη των μαθημάτων. Διάφοροι «παράγοντες» και παράγοντες στριμώχνονται σε γραφεία και διαδρόμους και παρακαλούν, εισηγούνται, απαιτούν, αιτούνται ό,τι μπορεί να φανταστεί ο καθένας. Από μεταθέσεις δασκάλων, εξοπλισμό σχολείων, χωρισμό τάξεων κ.ά. Πολλοί και διάφοροι υπερηφανεύονται στις παρέες τους ότι με ένα τηλεφώνημά τους ή μια παρέμβασή τους μπορούν να αλλάξουν ή να τροποποιήσουν αποφάσεις. Ανεξάρτητα από το αν τα αιτήματα ή οι απαιτήσεις τους γίνονται αποδεκτά ή όχι παραμένει το γεγονός ότι διαιωνίζεται μια κατάσταση που επιτρέπει να συντηρούνται αυτές οι εξευτελιστικές συνθήκες. Πιστεύει κανένας λογικός άνθρωπος ότι όλα αυτά συνηγορούν στο σωστό προγραμματισμό μιας σχολικής μονάδας και την καλή σχολική χρονιά; Είναι δυνατό να οργανωθεί σωστά και με προοπτική ένα σχολείο στο οποίο αλλάζουν κάθε χρόνο το προσωπικό του και με το άνοιγμα των σχολείων δεν γνωρίζουμε ποια είναι τα πραγματικά δεδομένα και πώς θα συνεχίσουμε τις επόμενες μέρες;
Έχουμε επισημάνει πολλές φορές ότι η σταθερότητα του προσωπικού στα σχολεία είναι το βασικό προαπαιτούμενο για το σωστό προγραμματισμό και την επιτυχία κάθε προσπάθειας. Δυστυχώς ούτε η πολιτεία ούτε οι συμβιβασμένες συνδικαλιστικές ηγεσίες έχουν αναδείξει αυτό το θέμα. Κάθε Σεπτέμβρη ανακοινώνουν τις ευχές τους ως ξόρκια που θα επιλύσουν δια μαγείας τα προβλήματα. Δεν φαίνεται να προβληματίζονται σοβαρά από το γεγονός ότι για δεκαετίες αναμασούν κάθε Σεπτέμβρη τις ίδιες ευχές, αλλά τα προβλήματα παραμένουν και κόβουν την ανάσα της εκπαίδευσης. «Τα σχολεία, λένε, ως ζωντανοί οργανισμοί θα έχουν πάντα προβλήματα, τα οποία με καλή διάθεση και συνεργασία θα επιλυθούν ...». Όταν κάθε Σεπτέμβρη βρισκόμαστε μπροστά στα ίδια προβλήματα για δεκαετίες και τα αντιμετωπίζουμε με τα ίδια «γιατροσόφια», τότε αυτά δεν είναι συμπτώματα ζωντανού οργανισμού αλλά, τουλάχιστον άρρωστου. Το ανησυχητικό είναι ότι δεν φαίνεται ν’ ανησυχούν και όσοι υφίστανται τις συνέπειες όλων αυτών των καταστάσεων.
Επιπρόσθετα τα τελευταία ιδιαίτερα χρόνια τα σχολεία υποδέχονται παιδιά με σοβαρά κοινωνικά και οικογενειακά προβλήματα. Τα σχολεία έχουν ελάχιστες υποδομές για να ανταποκριθούν με επάρκεια στην αντιμετώπιση όλων αυτών των επιπτώσεων. Το σχολείο υφίσταται τις επιπτώσεις όλων αυτών των κοινωνικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι οικογένειες των παιδιών μας. Οι ρίζες των προβλημάτων είναι εκτός σχολείου και πρέπει να αναρωτηθούμε αν η πολιτεία μας έχει τις υποδομές, τη θέληση και την οργάνωση για να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά αυτά τα προβλήματα. Εκείνο που χρειάζεται είναι, πρώτιστα, κοινωνική μεταρρύθμιση και όχι, μόνο, εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Μετά απ’ όλα αυτά σας εύχομαι κι εγώ ... καλή σχολική χρονιά.
